แบบพระมหาธาตุนภเมทนีดล

ในวาระที่กองทัพอากาศ มีอายุครบ ๗๒ ปี ในวันที่ ๒๗ มีนาคม ในปีพุทธศักราช ๒๕๓๐ นั้น จวบกับวาระมหามงคลวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตรทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ ๕ รอบ ในวันที่ ๕ ธันวาคม ปีเดียวกัน ข้าราชการกองทัพอากาศ โดยพลอากาศเอก ประพันธ์ ธูปะเตมีย์ ผู้บัญชาการทหารอากาศ และนายทหารชั้นผู้ใหญ่ได้เห็นพ้องกันว่า สมควรร่วมใจบริจาคทรัพย์ทำบุญสร้างอนุสสารณียวัตถุขึ้นเป็นที่ระลึก วาระสำคัญของกองทัพอากาศและเฉลิมพระเกียรติน้อมเกล้าฯ ถวายเป็นพระราชกุศลในศุภวาระมงคลนี้

การร่วมใจบริจาคทรัพย์ทำบุญสร้างอนุสสารณียวัตถุใดที่จะให้เจริญพระราชกุศลอันยิ่งใหญ่ สมกับวาระมหามงคลสมัยพระชนมพรรษาครบ ๕ รอบ รวมทั้งเพื่อเป็นการประกาศพระอิสริยยศอันยิ่งใหญ่ที่จะทรงครองราชย์มานานเกินกว่าพระมหากษัตริย์พระองค์ใดในวันที่ ๒ กรกฏาคม พุทธศักราช ๒๕๓๑ นี้ คงจะไม่มีสิ่งอื่นใดเทียบเท่าการสร้างพระบรมธาตุเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ ขอองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า กอปรทั้งปวงประชาราษฎร์ต่างเห็นประจักษ์ด้วยเกล้าฯว่า นอกจากจะทรงดำรงฐานะแห่งองค์เอกอัครศาสนูปถัมภก โดยเฉพาะทรงช่วยอภิบาลบำรุงพระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรืองสถาพรยิ่งกว่าในกาลรัชสมัยใดแล้ว ยังทรงเจริญพระราชศรัทธาเลื่อมใสในพระบวรพุทธศาสนาอย่างยิ่งยวดอีกด้วย ทั้งไม่แต่การถวายพุทธสักการะเป็นอามิสบูชา แม้การปฏิบัติบูชาก็ทรงมีพระราชศรัทธาบำเพ็ญภาวนาให้ทรงบรรลุและสำเร็จได้จริงจัง

การสร้างพระบรมธาตุเจดีย์ของกองทัพอากาศ เพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายเป็นพระราชกุศล จึงเป็นวิธีเดียวที่กองทัพอากาศรำลึกว่า จะฉลองพระเดชพระคุณ อันเปี่ยมล้นได้อย่างสูงสุด แม้จะยังไม่สมกับพระบรมเดชานุภาพ และพระบารมีแห่งพระมหาธรรมราชา ที่แผ่ไพศาลสุดแผ่นดินและจดแผ่นฟ้าก็ตาม สถานที่ซึ่งควรจะประดิษฐานพระบรมธาตุเจดีย์นี้ จึงควรสถิตอยู่ ณ จุดที่สูงที่สุดบนแผ่นดินไทยที่กองทัพอากาศสามารถขึ้นไปก่อสร้างได้ เพื่อให้สมกับพระมหากรุณาธิคุณ พระเมตตาธิคุณ และพระมหาบริสุทธิคุณ ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ได้สถิตอยู่สูงสุด และในดวงใจของปวงพสกนิกรทุกหมู่เหล่า

กองทัพอากาศ จึงพิจารณาเลือกยอดเขาแห่งหนึ่งบนดอยอินทนนท์ ซึ่งเป็นดอยที่มียอดสูงที่สุดของประเทศไทย เป็นสถานที่สร้างพระบรมธาตุเจดีย์ ซึ่งต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่อตามที่กองทัพอากาศขอพระราชทานว่า “พระมหาธาตุนภเมทนีดล” แปลได้ความว่า พระสถูปเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุที่ยิ่งใหญ่เพียงฟ้าจดดิน

บรรดาท่านพุทธศาสนิกชนผู้ยึดมั่นสักการะบูชา องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า และพระรัตนตรัย หรือท่านศาสนิกชนอื่นที่เปี่ยมล้นด้วยความจงรักภักดีต่อองค์พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร เมื่อได้มาเห็นพระมหาธาตุเจดีย์ และรู้เหตุแห่งการสร้างน้อมเกล้าฯ ถวายเป็นพระราชกุศลเสริมบุญญาธิการ ย่อมปิติปราโมทย์อนุโมทนา ตั้งจิตถวายพระพรชัยมงคลอีกทุกครั้งคราว ทั้งย่อมจะเห็นเป็นนิมิตเช่นเดียวกันว่า พระพุทธคุณแห่งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และอานุภาพแห่งคุณพระรัตนตรัย อีกทั้งเดชะบารมีแห่งองค์พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร พระมหาธรรมราชาอันยิ่งใหญ่ เพียงฟ้าจดดินนี้ จะคุ้มครองไปตลอดทุกทิศทั่วพระราชอาณาเขต และบันดาลให้อาณาประชาราษฎร์ ภายใต้พระบรมโพธิสมภารมีแต่ความร่มเย็น สมบูรณ์ พูนสุข เจริญรุ่งเรือง มั่นคงวัฒนาสถาพร ปวงปัจจามิตรพ่ายแพ้ไปชั่วนิจนิรันดร์

เมื่อคณะชุดเจ้าหน้าที่บุกเบิกพื้นที่ จำนวน ๑๗ คน ซึ่งมี นาวาอากาศเอก สมบัติ สุคนธ์ทอง เป็นหัวหน้าชุดพร้อมด้วยเครื่องทุ่นแรง รวมทั้งหมด ๘ คัน ได้เข้าสู่พื้นที่สร้างพักแรมชั่วคราวที่กิโลเมตร ๓๑ ถนนสาย จอมทอง-อินทนนท์ เรียบร้อย ได้ลงมือปฏิบัติงานทันที

นาวาอากาศเอก สมบัติ สุคนธ์ทอง ได้เล่าเรื่องงานส่วนนี้ไว้ดังที่ได้นำมาตีพิมพ์ไว้แล้ว ดังนี้

ประมาณต้นเดือน พฤษภาคม ๒๕๒๙ กรมช่างโยธาทหารอากาศก็ได้รับคำสั่งให้ดำเนินการก่อสร้างเฉพาะถนนและลานจอดรถยนต์ และตัดเนินที่จะสร้างองค์พระสถูปเจดีย์ฯได้ กรมช่างโยธาทหารอากาศ จึงได้เคลื่อนย้ายกำลังพลและเครื่องทุ่นแรงไปสร้างที่พักอาศัยชั่วคราว ที่บริเวณหมวดการทาง ก.ม.๒๑ ถนนจอมทองอินทนนท์ การเคลื่อนย้ายได้แล้วเสร็จเมื่อประมาณวันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๒๙ เจ้าหน้าที่จึงได้เริ่มลงมือปฏิบัติงาน กำลังพลและเครื่องทุ่นแรงที่ใช้นั้น มีดังนี้

• นาวาอากาศเอก สมบัติ สุคนธ์ทอง
• เรืออากาศเอก สวัสดิ์ มีมั่ง
• เรืออากาศโท อภิรัฐ อุทัยวรรณ
• เรืออากาศตรี ณัฐ วิบูลย์ศิลป์
• พันจ่าอากาศเอก เสถียร ทองทวี
• พันจ่าอากาศเอก ณรงค์ ปฐมบัญญัติ
• จ่าอากาศเอก วิรัช แต้มทอง
• จ่าอากาศเอก บุญเกิด ศิริโภคา
• จ่าอากาศเอก วีระศักดิ์ สมาการ
• นายจำรัส บำรุงถิ่น
• นายสมจิต สวนะปรีดี
• นายสำรอง มโนศิลป์
• นายประสิทธิ์ เริ่มน้อย
• นายเสวก พลับนิล
• นายเทียนชัย ประพัฒน์ทอง
• นายจรูญ เจริญผ่อง
• นายจำนงค์ บรรจงศิลป์

เครื่องทุ่นแรงที่ใช้

• รถถากถาง (Bulldozer) ๑ คัน
• รถเกลี่ย (Grader) ๑ คัน
• รถขุด (Excavator) ๑ คัน
• รถบดตีนแกะ (Sheep Foot) ๑ คัน
• รถบดล้อเหล็ก (Roller) ๑ คัน
• รถตัก (Pay Loader) ๑ คัน
• รถบรรทุกเทท้าย (Dump Truck) ๒ คัน

ก่อนที่จะเริ่มงาน กระผม (นาวาอากาศเอก สมบัติ) และคณะ ก็ไปทำพิธีเซ่นไหว้เจ้าป่า เจ้าเขา และโดยเฉพาะศาลเจ้าพ่อดอยอินทนนท์ (พระเจ้าอินทรวิชยานนท์) และศาลท่านเจ้ากรมเกียรติ มังคละพฤกษ์ (พลอากาศโท เกียรติ มังคละพฤกษ์ ถึงแก่กรรมด้วยเฮลิคอปเตอร์อุบัติเหตุ ณ ดอยอินทนนท์) ตามธรรมเนียมของการทำลายพื้นที่ที่เป็นป่าเขา

ถนนที่จะสร้างขึ้นไปยังองค์พระสถูปเจดีย์ฯ นั้น มีความยาวประมาณ ๑๗๕ เมตร กว้าง ๔ เมตร ไหล่ทางข้างละ ๑ เมตร ลาดยางแบบ DBST. ลานจอดรถขนาด ๔๐×๔๐ เมตร ลาดยางแบบ DBST. ด้วย และจะต้องผ่านป่าทึบและลำธาร โดยแยกจากถนนจอมทอง-ดอยอินทนนท์ ที่ กม.๔.๑.๕๐๐ ไปทางด้านซ้ายมือที่เป็นเนินเขาที่เด่นอีกลูกหนึ่งซึ่งชันมาก จึงต้องหาทางนำรถถากถางขึ้นไปที่เนินให้ได้ เพื่อจะได้สามารถปรับพื้นดินบริเวณเนินเขาที่จะสร้างองค์พระสถูปเจดีย์ฯ ได้เรียบ และอีกอย่างหนึ่งการสร้างถนนบนภูเขานั้น การตัดดินบนภูเขาจะต้องตัดจากที่สูงลงมาหาที่ต่ำ

เนื่องจากบริเวณที่รถจะไต่ขึ้นไปนั้นเป็นทางชัน และต้องผ่านลำธาร จึงต้องทำทางลำลองขึ้นไป เพราะลำพังตัวรถเองไม่สามารถไต่ขึ้นไปได้ การทำทางลำลองนั้นกว่าจะทำผ่านลำธารและตัดตรงไปถึงเนินที่จะสร้างพระสถูปเจดีย์ฯ ก็ทำกันด้วยความลำบาก เพราะดินบริเวณเขานี้จะมีแต่ใบไม้ หญ้าเน่าปกคลุม พอรถไต่ขึ้นไปได้บ้างก็จะลื่นลงมาเสมอ และหนำซ้ำเป็นช่วงเริ่มต้นฤดูฝน บางวันฝนตกลงมาบ้างก็ต้องหยุด กว่าทางลำลองจะเสร็จและไต่ขึ้นไปได้ ก็กินเวลาประมาณเกือบ ๒ อาทิตย์ คือ จากวันที่ ๑๕ พฤษภาคม ถึง ๑ มิถุนายน แล้วจึงได้เริ่มตัดเนินดินบริเวณที่จะสร้างองค์พระสถูปเจดีย์ฯ เมื่อวันที่ ๒ มิถุนายน ๒๕๒๙

เนินแห่งนี้เป็นเนินที่ไม่มีต้นไม้เลย (คาดว่าพวกแม้วคงถางทิ้งแล้วปลูกฝิ่น) สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ ๒,๑๔๖ เมตร สูงจากถนนสายจอมทอง-ดอยอินทนนท์ ประมาณ ๔๐ เมตร พื้นที่ประมาณ ๘,๐๐๐ ตารางเมตร ตัดลึกโดยเฉลี่ยประมาณ ๖ เมตร ที่จะตัดตักดิน-ปรับให้อยู่ในสภาพเรียบสามารถสร้างองค์พระสถูปเจดีย์ฯ ได้

บริเวณองค์พระสถูปเจดีย์ฯ จะอยู่ด้านหน้าของเนินเพราะสามารถมองเห็นทิวทัศน์รอบ ๆ ได้สวยงาม ไม่ว่าจะมองลงไปทางอำเภอแม่แจ่ม หรืออำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ และทำนองเดียวกัน เมื่ออยู่บนถนนสายจอมทอง-ดอยอินทนนท์ ประมาณ กม.๓๘.๕๐๐ จะมองเห็นบริเวณเนินแห่งนี้เด่นมาก นี่เป็นสาเหตุที่ท่านได้เลือกเอาสถานที่แห่งนี้

การตัดดินบนเนินนี้เป็นไปด้วยความยากลำบากมาก เพราะเดือนมิถุนายนนี้ มีฝนตกเกือบทุกวัน พร้อมทั้งมีลมแรงขนาด ๔๐ ถึง ๕๐ นอต ตลอดเวลา มีละอองฝนทำให้พวกทำงานต้องใส่เสื้อหนาวกันทั้งวัน พอวันไหนฝนตกก็ต้องหาทางหลบฝนกันใต้เพิงที่ปลูกไว้ การใช้เครื่องทุ่นแรงถากถาง ก็กลัวอุบัติเหตุ การเติมเชื้อเพลิง ก็ต้องใช้ลูกหาบลำเลียงจากถนนมาเติมบนเนิน เพราะทางลำลองที่ทำไว้ลื่น ไม่สามารถจะเอารถลงมาเติมเชื้อเพลิงข้างล่างได้

มีอยู่ครั้งหนึ่ง ขณะพนักงานขับ (นายประสิทธิ์ เริ่มน้อย) กำลังตัดดินอยู่ ซึ่งกระผม (นาวาอากาศเอก สมบัติฯ) และอีกหลายคน ก็คอยเฝ้าและควบคุม เพราะกลัวอุบัติเหตุ แต่ก็ไม่วายเกิดขึ้นจนได้ คือ ขณะที่ผมคล้อยหลังมาคุยกับพวกๆ ที่ทำงาน เพื่อจะอธิบายเรื่องงานต่าง ๆ เมื่อหันกลับไปก็พบว่า รถถากถางเกือบจะตกลงไปในเหวทางด้านอำเภอแม่แจ่มเสียแล้ว สาเหตุก็เพราะดินเปียก รถถากถางหนัก เมื่อไปถากถางอยู่ริมเขา จึงทำให้ดินไหลลงไป แต่ก็ยังดีที่สามารถใช้ใบมีดและคราดยันกับดินเอาไว้ได้ก่อน ขณะนั้นฝนก็ทำท่าจะตก กระผมรู้สึกใจไม่ดีเลย เพราะถ้าฝนตกดินจะไหล อาจทำให้ดินไหลและรถตกลงไปได้ รถถากถางคันนี้มีราคาประมาณ ๓,๕๐๐,๐๐๐ บาท (สามล้านห้าแสนบาทถ้วน) ถ้าตกลงไป ผมก็หมดความหมายในชีวิตราชการแน่

ผมก็ได้แต่บนบานศาลกล่าว เจ้าป่า เจ้าเขา เจ้าพ่อดอยอินทนนท์ ตลอดเวลา แล้วก็หาทางเอารถทุ่นแรงคันอื่นมาช่วยลากจูง จนกระทั่งสามารถลากจูงรถถากถางขึ้นมาได้ ทั้ง ๆ ที่รถคันที่ใช้ลากนั้นเล็ก ก็สามารถลากจูงขึ้นมาได้เหมือนปาฏิหาริย์ และโดยไม่มีทีท่าว่าจะไหลตกลงไปอีกเลย ผมจึงโล่งอกไปที และยกมือท่วมหัวโดยหันไปทางเจ้าพ่อดอยอินทนนท์ ต่อจากนั้นการตัด-ปรับดินก็ต้องใช้ความระมัดระวังมากขึ้น จนกระทั่งปรับ-ตัดดินบนองค์พระสถูปเจดีย์ฯ แล้วเสร็จเมื่อประมาณวันที่ ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๒๙ ใช้เวลาประมาณ ๒ เดือน แต่เวลาที่ทำจริง ๆ นั้นประมาณ ๒ อาทิตย์เท่านั้นเอง เพราะอุปสรรคจากลม ฟ้า อากาศ และอื่น ๆ มากมายเหลือเกิน

เมื่อเสร็จจากบนลานพระสถูปเจดีย์ฯ แล้วจึงกลับมาปรับดินบริเวณลานจอดรถยนต์และถนนต่อ ขณะนั้นเข้าหน้าฝนมากแล้วฝนตกแทบทุกวัน การทำงานก็ทำไม่ได้เต็มที่ เพราะถ้าวันไหนฝนไม่ตก ก็มีเมฆ ละอองฝน รวมทั้งหมอกปกคลุมอยู่ตลอดเวลา ขนาดยืนอยู่ห่างกันประมาณ ๑๐ เมตร ยังมองไม่เห็นกันเลย แต่พวกผมกทำกันเรื่อย ๆ มา จนถึงเดือนกันยายน ๒๕๓๐ ก็ปรากฏว่า งานดินเสร็จเรียบร้อย เหลือแต่งานลงหินคลุกและลาดยาง และพร้อมที่จะใช้เป็นเส้นทางส่งวัสดุขึ้นไปก่อสร้างองค์พระสถูปเจดีย์ฯ ได้ถ้าหากฝนไม่ตก

ขณะนั้น การออกแบบงานสะพานเสร็จ และได้รับงบประมาณแล้ว จึงต้องหันกลับมาเริ่มงานสะพาน และได้ลงมือถากถางและขุดฐานตัวแรก เมื่อวันที่ ๔ ตุลาคม ๒๕๒๙ โดยได้สับเปลี่ยนเจ้าหน้าที่ชุดทำถนนบางคนเพราะจะต้องใช้ช่างปูน ช่างไม้ ช่างเหล็ก มาทำการก่อสร้าง

สำหรับเจ้าหน้าที่ช่าง เพิ่มเติมดังนี้

• เรืออากาศเอก สุนทร พุทรา
• พันจ่าอากาศเอก พนม นกแก้ว
• นายจีน นกแก้ว
• นายละม่อม ศรีคร้าม
• นายจำลอง เพชรอินทร์
• นายวิชัย ร่มเย็น
• นายวิชัย ก้อนนาค
• นายสำเนา ปานเถื่อน
• นายประเสริฐ ภู่มา
• นายทรัพย์ บรรจงศิลป์

สะพานนี้เป็นสะพานคอนกรีตเสริมเหล็ก มีความยาวทั้งสิ้น ๓๖.๐๐ เมตร กว้าง ๖ เมตร มีทางเท้าข้างละ ๑ เมตรแบ่งออกเป็น ๓ ช่วง ช่วงแรกและช่วงสุดท้ายช่วงละ ๓ เมตร ส่วนช่วงกลางช่วงละ ๑๖ เมตร ฐานรากทั้งหมดไม่มีเสาเข็มรองรับ แต่เป็นฐานแผ่และวางอยู่บนหินซึ่งลึกลงไปประมาณ ๓-๕ เมตร ความสูงของสะพานจากระดับใต้ท้องลำธารถึงพื้นสะพาน ประมาณ ๑๒ เมตร

การก่อสร้างใช้เจ้าหน้าที่ช่างประมาณ ๑๐ คน และกรรมกรอีกประมาณ ๑๒ คน รวมทั้งเจ้าหน้าที่ควบคุมงานประมาณ ๒๕ คน เริ่มปฏิบัติงานตั้งแต่เวลา ๗.๓๐ น. เลิก ๕ โมงเย็น แต่บางครั้งงานติดพันเลิกถึง ๒ ทุ่ม การทำงานในช่วงนี้มีฝนตกบ้าง แต่ไม่มากนัก และไม่เป็นอุปสรรคในการทำงาน เริ่มการขุดฐานรากตัวแรก พร้อมเทคอนกรีตฐานราก และเสาขึ้นไปรับพื้นสะพานจากตัวที่๑, ๒ และ ๓ เรื่อยไป จนกระทั่งถึงฐานรากตัวที่ ๔ หรือตัวสุดท้าย เมื่อขุดหลุมฐานรากเสร็จ จะต้องวางตะแกรงเหล็กเป็นเหล็กเสริมสำหรับฐานราก ตะแกรงเหล็กได้ผูกไว้เรียบร้อยแล้ว และจะต้องใช้คนประมาณ ๘ คน ยกจึงจะไหว จึงได้ใช้รถขุดตีนตะขาบยกแทน และทุกครั้งที่ยกก็ใช้รถขุดตีนตะขาบ การยกเหล็กตะแกรงนั้นยากลำบาก เพราะมีความกว้าง ๒.๕๐ เมตร และยาวถึง ๗ เมตร ถ้ายกไม่ดีจะทำให้แกว่งไปมาได้ เพราะคันยกของรถสูงและใช้ลวดสลิงแขวนลงมาที่เหล็ก กระผมให้ เรืออากาศเอก สุนทร และเจ้าหน้าที่ ช่างช่วยกันจัดการ จนกระทั้งยกเสร็จ และจะต้องนำไปวางที่หลุมฐานราก ซึ่งห่างไปประมาณ ๒๐ เมตร

ขณะที่รถยกกำลังเดินทางไป (เรืออากาศเอก สุนทร ได้ไปสั่งงานด้านอื่น ส่วนกระผมนั้นได้ไปดูแลงานด้านอื่น) ปรากฏว่า ตะแกรงเหล็กแกว่งมาก พนักงานขับรถจึงหยุดรถ เพื่อให้ตะแกรงเหล็กหยุดนิ่งก่อน แล้วจึงเคลื่อนรถต่อ แต่ตะแกรงเหล็กยังไม่นิ่งดี ช่างเหล็ก (นายสำเนา ปานเถื่อน) จึงกระโดดลงไปจับตะแกรงเหล็กให้นิ่ง แต่พื้นที่ที่โดดลงไปนั้นเป็นที่ลาดชัน จึงตกลงมา ขณะที่รถกำลังเคลื่อนที่ รถขุดตีนตะขาบจึงทับ นายสำเนา ปานเถื่อน รถวิ่งทับบนร่างประมาณครึ่งตัว ก็มีเสียงร้องจากหลายคนดังขึ้น รถที่ทับก็เลยถอยหลัง ผมซึ่งทำงานอยู่อีกที่ จึงวิ่งมาดูเห็นหน้าซีดหมด (ผมใจหายนึกในใจว่าเรามาสร้างบุญ กลับจะได้บาป แต่ก็ยังใจดีและนึกถึงเจ้าพ่อดอยอินทนนท์อยู่ตลอดเวลา) จึงได้นำไปที่ศูนย์ควบคุมและรายงานดอยอินทนนท์เพื่อปฐมพยาบาล แล้วนำไปที่โรงพยาบาลจอมทอง ตรวจ และ X-Ray ปรากฏว่า กระดูกก้นกบเคลื่อน ส่วนอื่น ๆ ไม่เป็นอะไร (กระผมสบายใจมาก) แต่ต้องนอนพักให้กระดูกเข้าที่ประมาณ ๑ เดือน ผมก็ให้พักที่โรงพยาบาลเชียงใหม่ จนกระทั่งหายแล้วส่งกลับ ผมคิดเสมอว่า การสร้างองค์พระสถูปเจดีย์ฯ นี้เป็นผลบุญที่ดี อุบัติเหตุที่ได้รับทั้งสองครั้งไม่เป็นอะไรเลย

ส่วนงานสร้างสะพานก็ดำเนินการต่อไปเรื่อย ๆ จนกระทั่งฐานรากแล้วเสร็จ เมื่อวันที่ ๒๕ พฤศจิกายน ๒๕๒๙ และเทพื้นสะพานพร้อมทางเท้าและราวสะพาน พร้อมงานส่วนอื่นเสร็จเรียบร้อย และเปิดใช้งานได้เมื่อวันที่ ๒๙ ธันวาคม ๒๕๒๙ งานสะพานใช้งบประมาณทั้งสิ้น ๑,๙๒๓, ๔๙๓.๐๐ บาท

เมื่อเสร็จงานสร้างสะพานแล้ว จึงกลับมาเริ่มงานถนน-ลานจอดรถที่ยังค้างไว้ โดยการปรับระดับชั้นรองฐานและทำชั้นฐานใหม่ แล้วราดยางผิวเป็นแบบ DBST. (ราดยางสองชั้น) พร้อมทั้งสร้างทางระบายน้ำคอนกรีตข้างถนน จนกระทั่งแล้วเสร็จ เมื่อวันที่ ๒๐ มกราคม ๒๕๓๐ สิ้นเงินค่าก่อสร้างประมาณ ๖๙๕,๖๖๙.๐๐ บาท รวมงานถนน-ลานจอดรถ และสะพาน เป็นเงินทั้งสิ้น ๒,๖๑๙,๑๖๒.๐๐ บาท (สองล้านหกแสนหนึ่งหมื่นเก้าพันหนึ่งร้อยหกสิบสองบาทถ้วน) และได้ย้ายเครื่องมือและกำลังพลกลับ เมื่อวันที่ ๒๖ มกราคม ๒๕๓๐ เป็นอันว่างานเสร็จตามแผนที่กำหนดไว้ทุกประการ สามารถเปิดใช้ได้ โดยไม่มีอุปสรรคใด ๆ

เรื่องการเข้าปฏิบัติงานบุกเบิกพื้นที่ ปรับดิน-สร้างลานจอดรถ และสร้างสะพานที่นาวาอากาศเอก สมบัติ สุคนธ์ทอง เล่าไว้ให้ทราบนี้ จะทำให้เห็นภาพของความยากลำบากในการปฏิบัติงานได้อย่างดี อีกหลายสิบปีจึงจะมีงานเช่นนี้เกิดขึ้นอีก เจ้าหน้าที่ที่มีส่วนร่วมปฏิบัติงานทุกคนมีความภูมิใจที่ได้ปฏิบัติงานเป็นผลสำเร็จ

คณะกรรมการอำนวยการสร้างพระมหาสถูปเจดีย์ฯ เชื่อมั่นว่าผู้ที่ได้เข้าไปบุกเบิกพื้นที่ดังกล่าวนี้ ทุกคนได้บุญและอานิสงส์อันมหาศาล

เมื่อ พลอากาศเอก วรนาถ อภิจารี เป็นหัวหน้าคณะชุดสำรวจพื้นที่ไปพิจารณาสถานที่ก่อสร้างพระสถูปเจดีย์ฯ ในเดือนพฤศจิกายน ๒๕๒๘ นั้น หัวหน้าคณะได้เชิญนางไขศรี ตันศิริ และนายสันติ ชยสมบัติ สองสถาปนิกสังกัดกระทรวงสาธารณสุขร่วมไปในคณะชุดสำรวจพื้นที่ของกองทัพอากาศด้วย ในการที่ได้เลือกสถาปนิกทั้งสองคนเข้ามาร่วมงานก่อสร้างพระสถูปเจดีย์ฯ นี้ก็เนื่องด้วยสถาปนิกทั้งสองมีความรู้และความสามารถเชื่อถือได้ เพราะมีผลงานในลักษณะปูชนียสถานทางพระพุทธศาสนามาก่อนแล้วหลายแห่ง เช่น พิพิธภัณฑ์ท่านอาจารย์ มั่นภูริทัตโต แห่งวัดป่าสุทธาวาส อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร อนุสรณ์สถานท่านอาจารย์ ฝั้น อาจาโร แห่งวัดป่าอุดมสมพร อำเภอพรรณนานิคม จังหวัดสกลนคร และอุโบสถ วัดดอยแม่ปั๋ง อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่

นางไขศรี ตันศิริ ผู้อำนวยการกองแบบแผน กระทรวงสาธารณสุข ได้เลือกนายสันติ ชยสมบัติ สถาปนิก ๖ กองแบบแผน กระทรวงสาธารณสุข เป็นสถาปนิกร่วมงาน และนายกัญจน์จักก์ สถาปนสุตวิศวกร ๗ กองแบบแผนกระทรวงสาธารณสุข เป็นวิศวกร ทั้ง ๓ คนนี้ได้ร่วมงานการก่อสร้างพระมหาสถูปเจดีย์ด้วยความยินดี และไม่ขอรับค่าตอบแทนใด ๆ ทั้งสิ้น นับตั้งแต่การเริ่มสำรวจพื้นที่ ออกแบบ คำนวณโครงสร้าง กำกับดูแลการก่อสร้างแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ในการก่อสร้าง นับตั้งแต่ริเริ่มงานที่มีขอบเขตจำกัด จนได้ขยายขึ้นจนเป็นพระมหาสถูปเจดีย์องค์ใหญ่

เมื่อกองทัพอากาศได้แต่งตั้งคณะกรรมการอำนวยการสร้างพระมหาสถูปเจดีย์ ฯ ขึ้นรับผิดชอบแล้ว และงานออกแบบประมาณราคาการก่อสร้างสำเร็จตามวัตถุประสงค์แล้ว ต่อมาจึงได้ดำเนินการจัดจ้างโดยวิธีพิเศษ ซึ่งมี พลอากาศโท นิมล บุญญานุรักษ์ เจ้ากรมควบคุมการปฏิบัติทางอากาศ เป็นประธาน ได้คัดเลือก ห้างหุ้นส่วนจำกัด ชัยพิทักษ์ เป็นผู้รับจ้างก่อสร้าง งานส่วนที่ ๑ (ส่วนโครงสร้าง) ในวงเงิน ๑๗.๕ ล้านบาท กำหนดงานแล้วเสร็จ ภายใน ๒๘๕ วัน

ในปลายเดือนพฤศจิกายน ๒๕๒๙ พลอากาศเอก ประพันธ์ ธูปะเตมีย์ ผู้บัญชาการทหารอากาศได้มีดำริว่าวันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๒๙ ซึ่งเป็นวันเฉลิมพระชนมพรรษาของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร นั้นนับเป็นมหามงคลสมัย ควรจะได้ประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์ก่อสร้างพระมหาสถูปเจดีย์ จึงได้สั่งการให้คณะกรรมการอำนวยการสร้างพระมหาสถูปเจดีย์ฯ จัดพิธีวางศิลาฤกษ์ขึ้นตามกำหนด เวลาฤกษ์ ๑๐.๔๙ น.

ก่อนที่จะประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์ นั้น ในวันที่ ๒ ธันวาคม ๒๕๒๙ พลอากาศเอก ประพันธ์ ธูปะเตมีย์ ผู้บัญชาการทหารอากาศ พร้อมด้วยนายทหารชั้นผู้ใหญ่อีก ๒ คน และนาวาอากาศเอก เกียรติศักดิ์ เทพกุญชร ผู้บังคับการกองบิน ๔๑ ในขณะนั้น ได้เดินทางไปขอพบ นายไชยา พูนศิริวงค์ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ ณ ศาลากลางจังหวัดเชียงใหม่ เพื่อเรียนให้ทราบถึงการที่กองทัพอากาศจะดำเนินการก่อสร้างพระมหาสถูปเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ บนดอยอินทนนท์ จังหวัดเชียงใหม่ ในโอกาสที่กองทัพอากาศ ครบ ๗๒ ปี แล้วจะได้น้อมเกล้าฯถวายแด่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ในวโรกาสทรงเจริญพระชนมพรรษา ครบ ๕ รอบ ในปีเดียวกัน นายไชยา พูนศิริวงค์ ได้แสดงความยินดีและให้คำรับที่จะสนับสนุนการดำเนินงานของกองทัพอากาศอย่างเต็มที่ และได้กรุณาให้คำแนะนำเรื่องที่เป็นประโยชน์อีกหลายข้อด้วย

ในวันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๒๙ พลอากาศเอก ประพันธ์ ธูปะเตมีย์ ผู้บัญชาการทหารอากาศ คุณหญิง วนิดา ธูปะเตมีย์ ภริยาผู้บัญชาการทหารอากาศ พร้อมด้วยนายทหารชั้นผู้ใหญ่และภริยาตลอดจนผู้มีส่วนเกี่ยวข้องได้เดินทางจากดอนเมือง เมื่อเวลา ๐๖.๐๐ น. ด้วยเครื่องบินลำเลียงแบบ ๑๐ (DC-๘) ไปยังสนามบิน กองบิน ๔๑ จังหวัดเชียงใหม่ เมื่อคณะได้เดินทางไปถึงสนามบิน กองบิน ๔๑ แล้ว ได้เดินทางต่อไปยังดอยอินทนนท์ด้วยรถโดยสารขนาดเล็ก ส่วนท่านผู้บัญชาการทหารอากาศ และคุณหญิง พร้อมด้วย พลอากาศเอก วรนาถ อภิจารี ประธานกรรมการอำนวยการก่อสร้างและคณะผู้ติดตามบางส่วนได้ไปประกอบพิธีบวงสรวงดวงวิญญาณของพญามังรายมหาราช อดีตเจ้าผู้ครองอาณาจักรล้านนา และเจ้าผู้สร้างนครเชียงใหม่ ณ อนุสาวรีย์สามกษัตริย์ หน้าศาลากลางจังหวัดเชียงใหม่หลังเก่า ต่อจากนั้นได้ไปถวายเครื่องนมัสการครูบาเจ้าศรีวิชัย ที่อนุสาวรีย์ห้วยแก้ว เพื่อบอกกล่าวขออนุญาต และขอพรในการก่อสร้างให้บังเกิดความสำเร็จเรียบร้อย และสวัสดี

ภูมิอากาศบริเวณยอดดอยอินทนนท์ ซึ่งประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์ อุณหภูมิเย็นจัด ประมาณ ๓ ถึง ๔ องศา เซลเซียส เมฆลอยต่ำ (ละอองน้ำ) ผ่านผู้เข้าร่วมพิธีทั้งในเต็นท์และนอกเต็นท์ตลอดเวลา บางเวลาหนาตา แม้อยู่กันใกล้ ๆ ก็ไม่ค่อยเห็นกัน ลมค่อนข้างแรง พื้นดินบริเวณพิธีจึงเปียกแฉะ พระสงฆ์จำนวน ๑๐ รูป ที่นิมนต์ขึ้นมาเจริญพระพุทธมนต์จากวัดต่าง ๆ ทั้งในจังหวัดเชียงใหม่ อำเภอใกล้เคียง ซึ่งเป็นเจ้าคณะภาค เจ้าคณะจังหวัด เจ้าคณะอำเภอ และพระเถระชั้นผู้ใหญ่ที่เป็นที่เคารพนับถือทั้งสิ้น ต้องจัดเครื่องทำไอร้อนตั้งถวายระหว่างเจริญพระพุทธมนต์และฉันภัตตาหาร

พิธีวางศิลาฤกษ์ก่อสร้างพระมหาสถูปเจดีย์ฯ ในครั้งนี้ เชื่อได้ว่านับเป็นครั้งแรกที่ได้อาราธนาพระสงฆ์ จำนวน ๑๐ รูป ขึ้นไปเจริญพระพุทธมนต์และถวายภัตตาหารบนขุนเขาที่อยู่ที่สูงที่สุดในประเทศไทยท่ามกลางอากาศหนาวเย็น และภูมิประเทศที่เป็นป่าเขา นับเป็นเหตุการณ์อันพิเศษ ซึ่งสร้างความปิติปลาบปลื้มในอานิสงส์แก่ผู้ไปเข้าร่วมพิธีโดยทั่วกันเป็นอันมาก

การตกแต่งพระมหาสถูปเจดีย์ กองทัพอากาศได้คำนึงถึงความสวยงามเพื่อสร้างศรัทธาให้เกิดขึ้นแก่ ประชาชนเมื่อแรกเห็นปูชนียสถานอันสำคัญที่ประดิษฐานบนที่สูงที่สุดในประเทศไทยเป็นเบื้องต้น คำนึงถึงความสอดคล้องผสมกลมกลืนกับลักษณะภูมิประเทศ และคำนึงถึงความคงทนถาวรในการบูรณะดูแลในสภาวะแวดล้อมและลักษณะอากาศที่มีทั้งความเปียกชื้น ความหนาวเย็นและบางฤดูกาลอากาศแห้ง

องค์ประกอบสำคัญในการตกแต่งองค์พระมหาสถูปเจดีย์ มีที่ควรนำมากล่าวไว้เป็นหลักฐาน มีดังนี้

ส่วนยอดสุดประดิษฐานฉัตร ๙ ชั้น ทำด้วยเหล็ก ไร้สนิมสีเงินฉลุลาย ปลายยอดฉัตรเป็นสีทองปัดผิว ฉัตรนี้ออกแบบโดยผู้ช่วยศาสตรจารย์ ภิญโญ สุวรรณคีรี คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ผิวองค์พระมหาสถูปเจดีย์ ตกแต่งด้วยกระเบื้องโมเสกแก้วสีต่าง ๆ โมเสกแก้วสีทองจำนวน ๒๑๐ ตารางเมตร ประดับส่วนยอดปลี โมเสกแก้วสีน้ำตาลทอง ๑,๑๐๐ ตารางเมตร ประดับผิวส่วนองค์รูประฆังคว่ำ และขอบซุ้มจำนวน ๑๓ ซุ้ม ขอบลานประทักษิณชั้นบนพร้อมด้วยซุ้ม บุโมเสกแก้วสีเทาอ่อน ๓๘๐ ตารางเมตร ขอบลานประทักษิณชั้นล่าง บุโมสกแก้วสีเทาเข้ม ๖๐๐ ตารางเมตร ขอบลานประทักษิณทั้งชั้นบนและชั้นล่าง เมื่อมองทางแนวระดับจะเห็นมีรูปลักษณะและลายเป็นปีกนก ฝ้าเพดานภายในห้องโถงกลางพระมหาสถูปเจดีย์ บุโมเสกแก้วสีงาและสีนาก ๒๒๐ ตารางเมตร กระเบื้องโมเสกแก้วทั้งหมดสั่งซื้อจากประเทศอิตาลี มีคุณสมบัติพิเศษ ตะไคร่น้ำจับไม่ติด จะทำให้ไม่มีปัญหาในการดูแลรักษาความสะอาดในสภาวะแวดล้อมที่มีฝนตกชุก มีความเปียกชื้น แดดน้อยตลอดเวลาได้ดี

ผนังภายนอกตัวองค์พระมหาสถูปเจดีย์อันเป็นฐานรองรับส่วนที่หมายรู้ว่าบารมี ๓๐ ทัศ บุด้วยหินแกรนิตสีดำ ๓๔๐ ตารางเมตร ผนังภายในพระมหาสถูปเจดีย์ส่วนล่างบุหินอ่อน ๑๗๐ ตารางเมตร และส่วนบน บุด้วยหินเฟลมเมต ๒๕๐ ตารางเมตร

พื้นลานประทักษิณทั้งชั้นบนและชั้นล่าง ปูหินอ่อนสลับหินแกรนิต ๑,๘๗๐ ตารางเมตร ส่วนพื้นภายในห้องโถง ปูด้วยหินแกรนิต ๒๓๐ ตารางเมตร

บันไดขึ้นองค์พระมหาสถูปเจดีย์ จำนวน ๑๓๐ ขั้น และราวบันได ปูด้วยหินแกรนิตหยาบทั้งหมด

ดวงโคมไฟบนราวบันไดแกะด้วยหินหยาบเป็นรูปทรงกลม มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ๔๕ เซนติเมตร

การตกแต่งองค์พระมหาสถูปเจดีย์ นอกจากจะใช้วัสดุตกแต่งพื้นผิวอย่างดีมาประดับตกแต่งให้สวยงามแล้วยังได้ตกแต่งด้วยวัสดุที่มีรูปทรงอันสวยงามมาประกอบด้วย คือ ภายในห้องโถงพระมหาสถูปเจดีย์ ประดิษฐานพระพุทธรูปหินแกรนิตสลัก “ปางประทานพร” ขนาดหน้าตักกว้าง ๖๐ นิ้ว สูง ๗.๓ ฟุต พระพุทธรูปนี้สั่งจำหลักจากประเทศอินโดนีเซีย ที่ผนังด้านในห้องโถง ๔ ด้าน ประดับด้วยภาพหินแกรนิตสลักแบบนูนต่ำขนาด ๒.๔ × ๕.๐ เมตร เป็นเรื่องราวพุทธประวัติ ๔ ตอนสำคัญ คือ ตอนประสูติ ตอนตรัสรู้ ตอนปฐมเทศนา และตอนปรินิพพาน ภาพหินแกรนิตทั้งสี่ภาพ สลักจากอ่างศิลา ชลบุรี และที่ซุ้มต่าง ๆ รอบลานประทักษิณชั้นบน จำนวน ๖ ซุ้ม และชั้นล่าง จำนวน ๗ ซุ้ม ทั้ง ๒ ด้านของแต่ละซุ้มประดับด้วยภาพนูนต่ำศิลปะดินเผาด่านเกวียนทั้งหมดเป็นภาพชาดกทศชาติ ป่าหิมพานต์ และตราเครื่องหมายกองทัพอากาศ พร้อมทั้งที่ผนังด้านนอกตัวองค์พระมหาสถูปเจดีย์อีก ๔ ด้าน ก็ได้ประดับภาพชาดกทศชาติอีก ๔ ชาติ ด้วยกระเบื้องดินเผาด่านเกวียนด้วย

การประดับตกแต่งองค์พระมหาสถูปเจดีย์ที่กล่าวมาแต่ละรายการนั้น ล้วนแล้วแต่ได้พยายามสรรหาวัสดุตกแต่งอย่างดีมีคุณค่า ทั้งทางสถาปัตยกรรม และศิลปกรรม ช่างที่ใช้ฝีมือประดับตกแต่งได้พยายามหาช่างฝีมือที่มีความสามารถ และฝีมือดีมาทำงานทั้งสิ้น เพราะหวังที่จะเห็นปูชนียสถานสำคัญแห่งนี้ สถิตฝากไว้ในพิภพชั่วกาล นิรันดร

นอกจากส่วนประดับตกแต่งที่องค์พระมหาสถูปเจดีย์แล้ว ยังได้จัดตกแต่งสภาพภูมิสถาปัตย์บนพื้นดินโดยรอบฐานที่ตั้งองค์พระมหาสถูปเจดีย์ และที่สวนหย่อมด้านตะวันตกเฉียงใต้ ได้จัดสวนไว้ให้สวยงามรับกับองค์พระมหาสถูปเจดีย์ด้วย

งานสำคัญที่เป็นส่วนองค์ประกอบในการประดับตกแต่งที่สำคัญ คือ พระพุทธรูปหินแกรนิต ต้นแบบขนาดหน้าตัก ๙ นิ้ว ปั้นแบบขึ้นโดย นายแหลมสิงห์ ดิษฐพันธ์ ตามแนวคิดของ พลอากาศโท วรนาถ อภิจารี และ คุณไขศรี ตันศิริ ภาพปั้นนูนต่ำดินเผาด่านเกวียน ออกแบบและควบคุมการผลิตโดย นายวิโรฒ ศรีสุโร วิทยาลัยเทคโนโลยีและอาชีวศึกษาวิทยาเขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ นครราชสีมา และภาพพุทธประวัติหินแกรนิตทั้ง ๔ ตอน ออกแบบโดย นายวิโรฒ ศรีสุโร และแกะสลักโดย นายศักดิ์ชัย ศิลาแสงรุ้ง แห่งบ้านอ่างศิลา จังหวัดชลบุรี

พระบรมสารีริกธาตุ ที่บรรจุภายในส่วนยอดพระมหาสถูปเจดีย์ หรือยอดปลี ซึ่งประดับด้วยกระเบื้องโมเสกแก้วสีทอง ซึ่งมีความหมายในส่วนองค์พระมหาสถูปเจดีย์ "ส่วนนิพพาน" นั้น กองทัพอากาศได้คำนึงถึงพระบรมสารีริกธาตุที่จะอัญเชิญมาบรรจุในส่วนสำคัญนี้เป็นอย่างยิ่ง ได้พิจารณาถึงประเทศที่ได้เก็บรักษามาแต่อดีตกาลเป็นสำคัญว่าจะมีทางใดที่จะขอแบ่งมอบมาประดิษฐานไว้ได้บ้าง จึงได้กำหนดเป็นหลักการไว้แต่เบื้องต้นว่า

จะขอรับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ส่วนหนึ่ง

หาหนทางขอแบ่งมอบจากประเทศอินเดีย และศรีลังกา ส่วนหนึ่ง

เมื่อเดือนมิถุนายน ๒๕๒๙ กองทัพอากาศได้ติดต่อกระทรวงการต่างประเทศ ขอให้ติดต่อเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงนิวเดลี และเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงโคลัมโบ ขอให้ติดต่อรัฐบาลในประเทศนั้น ๆ ดำเนินการติดต่อขอแบ่งพระบรมสารีริกธาตุให้กองทัพอากาศอัญเชิญไปบรรจุประดิษฐานในพระมหาสถูปเจดีย์ที่กำลังจะก่อสร้าง ณ ดอยอินทนนท์

ต่อมา ในปลายเดือนกรกฎาคม ๒๕๒๙ กระทรวงการต่างประเทศ ได้ตอบให้กองทัพอากาศทราบว่า เอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงนิวเดลี ได้แจ้งมาแล้วว่าทางรัฐบาลอินเดียคงจะไม่สามารถจะแบ่งให้ได้ เพราะรัฐบาลอินเดียมีนโยบายที่จะเก็บรักษาไว้เฉพาะแต่ประเทศอินเดีย และได้เคยตอบปฏิเสธประเทศพุทธะศาสนิกอื่น ๆ มาก่อนแล้ว สำหรับประเทศศรีลังกานั้น นายอาณัติ สุวรรณวิหค เอกอัครราชทูต ได้ติดต่อและพระสังฆมหานายกะ แห่งวัดมัลวัตตะ สยามนิกาย เมืองแคนดี ยินดีมอบพระบรมมาสารีริกธาตุที่ได้เก็บรักษาไว้มอบให้

ประมาณเดือนมีนาคม ๒๕๓๐ หลังจากที่ได้ลงมือก่อสร้างพระมหาสถูปเจดีย์ไปได้แล้ว ๖๕% กองทัพอากาศได้มีความคิดเพิ่มเติมว่า ควรจะได้ขอรับมอบพระบรมธาตุจากสมเด็จพระญาณสังวร เจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหาร ผู้ทรงคุณวิเศษ ดำรงอยู่ในบริสุทธิศีลอย่างยิ่งอีกส่วนหนึ่ง เพื่อนำขึ้นบรรจุประดิษฐานไว้ในพระมหาสถูปเจดีย์ด้วย สมเด็จพระญาณสังวรได้มีมุทิตาจิตอนุโมทนามอบให้

เมื่อกองทัพอากาศ ได้ขอรับพระราชทานพระบรมมาสารีริกธาตุ เพื่อจะได้อัญเชิญไปประดิษฐานในองค์พระมหาสถูปเจดีย์ ณ ดอยอินทนนท์แล้ว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้ พลอากาศเอก ประพันธ์ ธูปะเตมีย์
ผู้บัญชาการทหารอากาศ และนายทหารชั้นผู้ใหญ่เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท เพื่อรับพระราชทาน เมื่อวันจันทร์ที่ ๓๑ สิงหาคม ๒๕๓๐ เวลา ๑๖.๓๐ น. ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน

ในการเข้าเฝ้าฯ ครั้งนั้น กองทัพอากาศ ได้อัญเชิญพระกรัณฑ์ทองคำองค์พิเศษขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายเพื่อทรงบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ พร้อมกันนั้นได้อัญเชิญพระกรัณฑ์ทองคำที่ได้บรรจุพระบรมสารีริกธาตุไว้แล้วจากประเทศศรีลังกา จากสมเด็จพระญาณสังวร จากผู้บัญชาการทหารอากาศ และจากข้าราชการ ลูกจ้าง ของกองทัพอากาศ อีก ๔ ใบ ขึ้นทูลเกล้าฯ ขอรับพระมหากรุณาธิคุณทรงบรรจุในเจดีย์หินอ่อน ที่กองทัพอากาศจะได้นำเข้ารับพระราชทานบรรจุด้วย

สมเด็จพระญาณสังวร เจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหาร ได้เมตตาอนุโมทนามอบพระบรมธาตุให้กองทัพอากาศ ได้เมตตาอนุโมทนามอบพระบรมธาตุให้กองทัพอากาศ เมื่อวันที่ ๓๐ สิงหาคม ๒๕๓๐ เพื่อนำเข้าบรรจุประดิษฐานบนยอดปลีพระมหาสถูปเจดีย์ ซึ่งกองทัพอากาศได้จัดเป็นกรัณฑ์ทองคำใบหนึ่งต่างหาก ให้สมเด็จพระญาณสังวรบรรจุ แล้วนำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวาย ขอพระราชทานบรรจุในพระกรัณฑ์ใหญ่ที่ทำด้วยนากและเงิน ตามลำดับ